Дьааҥы улууhун ыраах уhук нэhилиэгэр Суордаахха о5олорго аналлаах Ыhыах тэрийэн ыыттылар

3704
5 минут
Дьааҥы улууhун ыраах уhук нэhилиэгэр Суордаахха о5олорго аналлаах Ыhыах тэрийэн ыыттылар
Хоту дойду киирбэт кұннээх сайына сатыылаан, о5о тэрилтэлэригэр ұгэс быhыытынан ыытыллар ыhыахтар са5аланнылар.

Бу кұннэргэ, бэс ыйын 4 кұнұгэр Дьааҥы улууhун ыраах уhук нэhилиэгэр Суордаахха оҕо аймахха анаан о5олорго аналлаах Ыhыах тэрийэн ыыттылар. "Бу тэрээһиҥҥэ нэһилиэкпит сүрүн тэрилтэлэрэ: оскуола, о5о саада, култуура Киинэ кытыннылар, харчынан, бириистэринэн көмөлөстұлэр. "Ыллаа-туой, оҕо саас" ырыа тұhұлгэтин кұрэ5ин " Кылаан чыпчаал"  кыайыылааҕын Суордаах орто оскуолатын 6-с кылааһын үөрэнээччитэ Яша Васильев ааттанна. Яша инникитин ырыаҕа дьарыктаннаҕына аҕатын туйаҕын хатарыыһы диэн сылыктаатыбыт", - диэн бэлиэтиир ырыа кұрэ5ин дьұұллұұр сұбэтин бэпэсэдээтэлэ Семен Афанасьевич Слепцов.

Манна да5атан эттэххэ, удьуор ырыаhыт төрұттээх дьонноох Яша а5ата  Христофор Яковлевич улуустааҕы ырыа күрэҕин хас да төгүллээх кыайыылааҕа," Дьааҥы дор5оонноро" диэн улууска аан бастакы тэриллибит дьааҥылыы мурун, хабар5а ырыаларын иhитиннэрбит Саргылана Семеновна Слепцова тэрийбит  фольклорнайй ансаамбыл кыттыылаа5а.

Ырыа күрэҕэр төннөн ыллахха, - "Өссө биир күөн көрсөөччү 4-с кылаас үөрэнээччитэ  Виолетта Васильева сыанаҕа туттан-хаптан, мичилийэн көрөөччүлэр куттарын тутан, кұрэх  2- с бочуоттаах миэстэтин ылла. 3-с  миэстэ5э  4-с кылаас үөрэнээччитэ
Даяна Татаринова та5ыста. Даяна  сыанаҕа туттан-хаптан сыана култууратын ча5ылхайдык көрдөрдө. Кини ырыаҕа- үҥкүүгэ, элбэх араас күрэхтэр кыайыылаахтара, оскуола биир киэн туттар ұчүгэй ұөрэхтээх үөрэнээччитэ", - диир кұрэ5и дьұүллээччи.

О5о кұрэхтэргэ, тэрээhиннэргэ төhөннөн кыттар да, ұөрэххэ, уопсастыба5а бэйэтин сатаан салайынар буола улаатар. Ыhыах иккис тұhұмэ5инэн ыытыллыбыт спортивнай күрэхтэргэ о5олор  кұұстэрин, сымсаларын көрдөрөн хапса5айдастылар, сырыстылар, мас тардыhан миңэлэрин билисиhэн  кұөх хонуу көбұөрұн тұhұлгэтин киэргэттилэр. Сайыны бэлиэтиир тэрээhиңңэ, салгыы, аттракцион, үҥкүүгэ флешмоб ыытылыннылар.
Элбэх ырыалаах-тойуктаах, кұрэхтээх, оонньуулаах тэрээhин кұрэхтэрин кыайыылаахтара оскуола уонна дьаhалта ааттарыттан  грамоталары, харчынан бириэмийэлэри туттулар, умнуллубат сайын ұтұө  тұгэнин туоhулуур бэлиэни-мэтээллэри иилиннилэр. Маны кытта, бары кыттааччылар минньигэс астаах бириистэри  туттулар.
"Киирбэт кұннээх дойду о5ото"- оҕо Ыһыаҕа өрө көтөҕүллүүллэхтик ааспытыттан дьон-сэргэ, оҕолор, төрөппүттэр дуоһуйа сынньаннылар. Тэрийээччилэргэ махтанабыт",- диэн .... төрөппұттэр ааттарыттан махтанар.

Сотору,  бэс ыйын 8 күнүттэн арыллыахтаах
о5о сайыңңы сынньалаҥ лааҕырын уонна ыытылла турар  волонтерскай хамсааhын туhунан оскуола ұөрэххэ уонна иитэр ұлэ5э дириэктэри солбуйааччыта Саргылана Михайловна Слепцова маннык сырдатар:"
Лаа5ырга 25 оҕо сылдьыахтаах, олохтоох о5олору кытта Улуус атын нэhилиэктэриттэн Суордаахтан төрұттээх о5олор кэлэн сынньаналлар. О5олор  эт-хаан өттүнэн сайдалларыгар,  бө5өргұұллэригэр ааспыт сыл теплица туттарбыппыт. Онон о5олорбут сайыңңы лаа5ырга сибиэhэй  о5уруот аhынан, ұұт аhынан толору хааччыллаллар, Кұhұңңұттэн ұөрэх сезона са5аланна5ына  итии аhылыкка  хортуоскабыт эбии буолар.
Волонтеры учууталлар Гаврильева О.Г., Ермолаева Е.С. салайаллар. Оскуола үрдүкү кылааһыттан  7  ұөрэнээччи нэһилиэк иһин-таһын ыраастыы, оскуола теплицатыгар олордуллубут үүнээйилэри, хортуоппуйга уу  кутан, көрө-харайа сылдьаллар. Былаан быhыытынан биир ый ұлэлиэхтээхтэр.  Дьааҥыбытыт баhылыга Гаврил Ильич Чириков  бу сылы О5о сылыгап анаабыта олус ұчұгэй, ааспыт сылбыт Доруобуйа сылыгар анаммыта. Онон о5о5о, дьон доруобуйатыгар бол5омто уурулларыттан уонна Ил Дархаммыт Айсен Сергеевич Николаев быйылгы сылы Ийэ5э анаабытыттан биhиги ыраах суоллаах-иистээх, тыйыс айыл5алаах, кылгас сайыннаах хоту дойду дьоно махтана, ұөрэ ылынныбыт".

Суордаах  Саха сирин хаартатын килбэйр киинигэр турар сир. Дьар5аа балык өлгөмнұұр таас ұрэ5э, чубукулар турууласпыт суорбалара, көтөр-сұұрэр анаан тохтуур ұтұө-мааны айыл5алаах аар тай5ата
суордаах төрұт ырыатыгар ылланар, хоhоонугар хоhуллар, кұұстээх, айдарыылаах дьон туhунан туhунан номохторо кэпсээңңэ сылдьар. Биллиилээх фольклорист А. А. Саввин Хотугу экспедиция5а сылдьан  Суордаах былыргы  ыhыа5ын туhунан суруйбут ұлэтин матырыйаалынан  2016 сыллаахха Дьааҥыга Олоңхо Ыhыа5ын ыытыы биир  тұhұмэ5ин  ураты көстұұтэ буолбута.
Дьааңы улууhа Саха сирин автономията тэриллибитэ 100 сылыгар аналлаах Улуу тунах Ыhыа5ыгар бэлэмнэнэллэр. Бу Ыhыах өссө биир сұрұн тосхоло- Дойдубут Бэрэсидиэнэ Владимир Владимирович Путин 2022 сылы Арассыыйа норуоттарын култуурунай нэhилиэстибэлэрин, ұгэстэрин ұйэтитиигэ анаабыта буолла.


Раиса Чирикова